ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ
Της Νικολέττας Κασέρη, Ειδικού Ανθρώπινης Εμβιομηχανικής & Πιστοποιημένης Functional Patterns Trainer
Πρόσθια μετατόπιση του αυχένα: Η προσαρμογή του ανθρώπινου σώματος στην ψηφιακή εποχή
Η πρόσθια μετατόπιση του αυχένα είναι μια διαταραχή στάσης στην οποία το κρανίο μετακινείται εμπρός από την ευθυγράμμιση των ώμων, προκαλώντας αυξημένη καταπόνηση στον αυχένα, στους ώμους και στην άνω πλάτη. Συχνά εμφανίζεται σε άτομα που περνούν πολλές ώρες μπροστά σε υπολογιστές, smartphones ή άλλες ψηφιακές συσκευές, υιοθετώντας στάσεις με το κεφάλι σκυμμένο και το σώμα σε κύφωση.
Αν και φαίνεται να αφορά μόνο τον αυχένα ή το κρανίο, στην πραγματικότητα πρόκειται για δυσλειτουργία ολόκληρης της οπίσθιας αλυσίδας του σώματος — της μυοπεριτονιακής δομής που εκτείνεται από τα πέλματα έως το πίσω μέρος του κεφαλιού. Η αδυναμία αυτής της αλυσίδας να υποστηρίξει σωστά τον αυχένα οδηγεί σε απώλεια της φυσιολογικής ευθυγράμμισης και μετατόπιση του κρανίου προς τα εμπρός.
Έρευνες έχουν δείξει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ κακής στάσης σώματος και πρόσθιας μετατόπισης του κεφαλιού. Επίσης πολλές έρευνες αποδεικνύουν την συσχέτιση μεταξύ θέσης ωμοπλαττών και πόνου στον αυχένα κάτι που αποδεικνύει τον τρόπο που το ανθρώπινο σώμα αλληλεπιδρά.
Παράλληλα, άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο στον αυχένα εμφανίζουν συχνά:
- Μειωμένο εύρος κίνησης της αυχενικής μοίρας
- Μειωμένη ταχύτητα κίνησης
- Ελλιπή ιδιοδεκτική αίσθηση, δηλαδή μειωμένη ακρίβεια στην αντίληψη της θέσης του αυχένα
Αυτή η δυσλειτουργία δεν είναι απλώς ένα αισθητικό ή εργονομικό ζήτημα, αλλά ένα σημάδι διαταραγμένης εμβιομηχανικής λειτουργίας, που επηρεάζει τόσο την καθημερινή κίνηση όσο και την υγεία του νευρομυϊκού συστήματος. Όταν λέμε διαταραγμένη εμβιομηχανική λειτουργία εννοούμε, μη λειτουργικό τρόπο κίνησης και κατ’επέκταση μη ευθυγραμμισμένη στάση σώματος.
Παθητικές διατάσεις αυχένα: Είναι πραγματικά η λύση;
Για να αξιολογήσουμε αν οι στατικές (παθητικές) διατάσεις αποτελούν λύση για τον πόνο και τη δυσλειτουργία του αυχένα, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα και οι μύες του — και συγκεκριμένα ποια είναι η επίδραση αυτών των διατάσεων στις αρθρώσεις.
Στην περίπτωση του αυχένα, ισχύει ό,τι και για τις υπόλοιπες αρθρώσεις:
- Οι παθητικές διατάσεις παρέχουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση,
- Αλλά συχνά δεν αντιμετωπίζουν την αιτία και μπορεί να συμβάλουν σε επιπλέον μικροτραυματισμούς, ειδικά αν εφαρμόζονται χωρίς αξιολόγηση.
Γιατί πονάει ο αυχένας;
Οι περισσότερες εντάσεις στην αυχενική περιοχή δεν είναι τοπικό πρόβλημα. Αντί να τραβάς το κεφάλι σου δεξιά και αριστερά για «λύσιμο», χρειάζεται να δουλέψεις ολόκληρη την οπίσθια αλυσίδα του σώματος.
Η πιο αποτελεσματική προσέγγιση είναι η ενεργητική διάταση μέσω έκκεντρης σύσπασης:
- Δημιουργείς τάση στους μύες της πλάτης,
- Εκτείνεις τον θώρακα,
- Και ταυτόχρονα κάμπτεις την αυχενική μοίρα,
δημιουργώντας ελεγχόμενη επιμήκυνση στο πίσω μέρος του αυχένα.
Αυτή η ενεργητική απελευθέρωση είναι που δίνει έλεγχο κίνησης και όχι απλώς στιγμιαία χαλάρωση.
Γιατί μετατοπίζεται ο αυχένας προς τα εμπρός;
Η πρόσθια μετατόπιση του αυχένα δεν είναι το πρόβλημα — είναι το σύμπτωμα. Πρόκειται για αντιστάθμιση του σώματος λόγω ελλιπούς έκτασης του θώρακα και αδυναμίας της οπίσθιας αλυσίδας να διατηρήσει την ευθυγράμμιση του κρανίου. Συμπέρασμα:
- Ο πόνος από πρόσθια μετατόπιση του αυχένα είναι σύμπτωμα.
- Η ίδια η μετατόπιση είναι αντιστάθμιση σε βαθύτερες δυσλειτουργίες στάσης.
Μακροπρόθεσμη λύση — όχι απλώς μείωση του πόνου
Στη σύγχρονη εποχή, όπου περνάμε πολλές ώρες σε ψηφιακές συσκευές, η λύση δεν είναι να αλλάξουμε δουλειά. Η λύση είναι να παρέχουμε στο σώμα σωστά ερεθίσματα. Με τη μέθοδο Functional Patterns, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη ρίζα του προβλήματος, όχι απλώς το σύμπτωμα.
Πώς;
- Αξιολόγηση
- Ανάλυση στάσης σώματος και βάδισης για να εντοπιστεί η αιτία που φέρνει το κεφάλι προς τα εμπρός.
- Εντοπισμός αιτίας
- Μέσω της αξιολόγησης, ο αθλούμενος αποκτά επίγνωση και μαθαίνει να τοποθετεί το σώμα του σε πιο ευθυγραμμισμένες θέσεις.
- Ενεργοποίηση σπονδυλικής στήλης
- Στοχευμένη ενεργοποίηση εκτεινόντων θώρακα και σταθεροποιητών πυελικού εδάφους, ώστε να αποφεύγονται αντισταθμίσεις στην οσφυϊκή μοίρα.
- Ενσωμάτωση αντί για απομόνωση
- Αντί για στατικές διατάσεις ή μεμονωμένες ασκήσεις για τον αυχένα, δουλεύουμε ολιστικά το σώμα, δημιουργώντας ενεργητική διάταση στα σημεία που χρειάζεται και ενδυνάμωση όπου απαιτείται.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Με βάση όλα τα παραπάνω, το αυχενικό σύνδρομο και ειδικότερα η πρόσθια μετατόπιση του αυχένα δεν είναι ένα απομονωμένο πρόβλημα του αυχένα, αλλά το αποτέλεσμα μιας συνολικής δυσλειτουργίας στην εμβιομηχανική και τη στάση του σώματος. Οι παθητικές διατάσεις μπορεί να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση, αλλά δεν αντιμετωπίζουν την πραγματική αιτία, που βρίσκεται στην αδυναμία και την έλλειψη συντονισμού της οπίσθιας αλυσίδας και της θωρακικής έκτασης.
Η μακροπρόθεσμη λύση απαιτεί ολιστική αξιολόγηση, στοχευμένη ενεργοποίηση και ενσωμάτωση κινήσεωνπου σέβονται τη φυσική λειτουργία του σώματος, όπως εφαρμόζεται στη μέθοδο Functional Patterns.Έτσι μπορεί να αποκατασταθεί η ευθυγράμμιση, να μειωθεί ο πόνος και να βελτιωθεί ουσιαστικά η ποιότητα ζωής, ακόμη και σε ένα περιβάλλον όπου η ψηφιακή καταπόνηση είναι καθημερινή πραγματικότητα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Straker, L., Smith, A., Campbell, A., & O’Sullivan, P. (2010). Are neck pain and posture related? Physical Therapy Reviews, 15(2), 115–116. https://doi.org/10.1179/174328810X12719009060029
- Mehri A, Letafatkar A, Khosrokiani Z. Effects of Corrective Exercises on Posture, Pain, and Muscle Activation of Patients With Chronic Neck Pain Exposed to Anterior-Posterior Perturbation. J Manipulative Physiol Ther. 2020 May;43(4):311-324. doi: 10.1016/j.jmpt.2018.11.032. Epub 2020 Jul 25. PMID: 32723668.
- Horváthné Tóth B, Beleznai V, Friedli É, Salamon A, Császár G. Az okostelefon testtartásra gyakorolt hatásának vizsgálata egyetemista hallgatók körében [Examining the effects of smartphones on posture among university students]. Orv Hetil. 2025 Mar 30;166(13):494-502. Hungarian. doi: 10.1556/650.2025.33266. PMID: 40159119.
- Hesby BB, Hartvigsen J, Rasmussen H, Kjaer P. Electronic measures of movement impairment, repositioning, and posture in people with and without neck pain-a systematic review. Syst Rev. 2019 Aug 27;8(1):220. doi: 10.1186/s13643-019-1125-2. PMID: 31455393; PMCID: PMC6710866.
